11 ماموریت ویژه نانویی برای چالش های ملی تمرکز بر کشاورزی، آب و نفت
ابرنت: ستاد توسعه فناوری نانو با تعیین و پشتیبانی از 11 مأموریت ویژه و اجرای 119 پروژه در عرصه های مختلف شامل کشاورزی، آب و نفت و گاز مسیر جدیدی را در حل چالش های ملی کشور در پیش گرفته است.
به گزارش ابرنت به نقل از مهر، در جهت اجرای ماده ۴ «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو» مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و به منظور پیاده سازی مأموریت های ویژه ذیل حوزه های صنعتی اولویت دار جهت پیشرفت اثربخشی اقتصادی-اجتماعی فناوری نانو، برنامه ها و اقدامات مختلفی در سال ۱۴۰۳ انجام شده است که در ادامه به آنها پرداخته می شود.
سیاست های مأموریت گرا در راه توسعه فناوری
در جهان امروز، فناوری نه تنها موتور محرک رشد اقتصادی محسوب می شود، بلکه عاملی بنیادین در پیشرفت راندمان و خلق ارزش افزوده است. از همین رو، توسعه قابلیتهای فناورانه همواره یکی از محورهای اصلی سیاستگذاری کشورها بوده است. دولت ها برای دستیافتن به اهداف کلان خود در عرصه علم، فناوری و نوآوری، از مجموعه ای متنوع از سیاستها بهره می برند که بطور کلی در دو دسته اصلی جای می گیرند:
۱. سیاستهای کارکردی یا اشاعه گرا که هدف آنها افزایش ظرفیتهای نوآوری، تقویت زیرساخت های علمی و بهبود کلی نظام علم و فناوری است.
۲. سیاستهای هدفمند یا مأموریت گرا که با تأکید بر مسایل راهبردی و چالش های اولویت دار، از پژوهش و فناوری های خاص حمایت می کنند.
سیاست های مأموریت گرا نمایانگر نسلی نو از سیاستهای نوآوری هستند؛ نسلی که در جواب نیازهای پیچیده و چندلایه دنیای امروز شکل گرفته است. تابحال شش نسل از رویکرد های سیاستگذاری نوآوری در حوزه جهانی پدید آمده اند؛ از مدل خطی دهه ۱۹۴۰ گرفته تا سیاستهای مأموریت گرای نوین در دهه های اخیر. این تحولات نظری نشان دهنده رشد تدریجی درک ما از نوآوری و دلایل شکست آن هستند؛ تحولات که به مرور، نقش دولت را در هدایت و پشتیبانی از نوآوری برجسته تر کرده اند.
در عصر حاضر، سیاستهای مأموریت گرا بیشتر از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار گرفته اند. این سیاستها بر پایه تعاریف مأموریت هایی روشن، الهام بخش، هوشمندانه و قابل اجرا بنا شده اند؛ مأموریت هایی که نه فقط بر حل مسایل بزرگ و پیچیده متمرکز هستند، بلکه می توانند حرکت نظام نوآوری را در راه توسعه ای پایدار و هدفمند سامان دهی کنند. این سیاستها پیوندی معنادار میان علم، فناوری و نیازهای واقعی جامعه برقرار می سازند و نوآوری را به نیرویی تحول آفرین بدل می کنند.
مأموریت گرایی به عنوان نگاهی نوین در دهه سوم پیشرفت فناوری نانو در کشور
طی دو دهه گذشته، سیاست ستاد توسعه فناوری های نانو، توسعه جامع فناوری نانو و تبدیل ایران به یکی از کشورهای پیشرو در این عرصه بوده است. این سیاست، سیاستی اشاعه گرا بوده که به ایجاد بوم سازگان فناوری نانو در کشور منجر گردیده است. مهم ترین پایه ها و محورهای این سیاست را می توان توسعه منابع انسانی متخصص، گسترش زیرساخت های پژوهشی و آزمایشگاهی، بازارسازی برای محصولات نانو، توسعه همکاریهای بین المللی و فرهنگ سازی و ترویج عمومی در عرصه فناوری نانو عنوان نمود.
این ستاد حالا در دهه سوم عمر خود قرار دارد و بر اساس «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو» درصدد است تا نوعی سیاست نوآوری مأموریت گرا را برای توسعه فناوری نانو در کشور پیش بگیرد. سیاستی که می توان آنرا ریل گذاری جدید در حوزه سیاستگذاری فناوری نانو نامید.
تعیین ۵ حوزه اولویت دار و ۱۱ مأموریت ویژه برای پیشرفت اثربخشی اجتماعی-اقتصادی فناوری نانو در سند مذکور (جدول ۱)، به معنای سوق دادن نوآوری های فناورانه بسمت حل کلان چالش های ملی همچون ناترازی انرژی، ناترازی آب و … است؛ سیاستی جهت دهنده که همکاری و هماهنگی با دستگاهها و وزارت خانه های دولتی را برای تحقق مأموریت ها می طلبد.
مأموریت ها در حقیقت، مسایل یا نیازهای هدف گذاری شده ای هستند که جهت گیری مشخصی را برای تلاشهای نوآورانه ترسیم می کنند. جهت گیری و هدف مندی، دو خصوصیت اساسی مأموریت هاست که آنها را از سایر ابتکارات سیاسی در عرصه پژوهش و نوآوری متمایز می کند.
اگر در دو دهه گذشته، هموارسازی زمین بازی نانو برای حضور بازیگران خصوصی و دولتی، یکی از محورهای کلیدی سیاستگذاری بوده است، در دهه پیش رو، مداخله هدفمند ستاد در جهت دهی به مسیر توسعه فناوری و نوآوری، رکن اساسی سیاستگذاری حوزه نانو خواهد بود؛ و این یعنی شیب دار کردن زمین بازی برای هدایت نوآوری بسمت اولویت ها و حل مشکلات و مسایل ملی.
جدول -۱ حوزه های صنعتی اولویت دار و مأموریت های ویژه ذیل آنها برای پیشرفت اثرگذاری اقتصادی - اجتماعی فناوری نانو در ایران
ستاد توسعه فناوری نانو در سال ۱۴۰۳، ۱۱۹ پروژه در رابطه با مأموریت های ویژه را تحت حمایت قرار داده است که معادل ۴۹.۸ درصد از کل پروژه های توسعه فناوری و محصول است. تعداد و سهم پروژه های مأموریت گرا به تفکیک هر مأموریت در نمودار ۱ نشان داده شده است. همان گونه که در این نمودار مشاهده می کنید، مأموریت در رابطه با کشاورزی و تامین غذا بیشترین سهم (۲۰ درصد) را داشته و پروژه های ماموریت گرا در عرصه های آب و پساب و نفت و گاز و پتروشیمی در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
همچنین مأموریت در رابطه با محیط زیست یابی کمترین سهم (۱ درصد) از پروژه های مأموریت گرا را به خود اختصاص داده اند.
همچنین میزان رشد این پروژه ها در مقایسه با سال ۱۴۰۲ به تفکیک هر مأموریت در نمودار ۲ بیان شده است که بر مبنای آن، مأموریت در رابطه با آلودگی هوا بیشترین رشد مثبت (+۲۶۷ درصد) را داشته و پروژه های حوزه آب و پساب و باتری های پیشرفته به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. همینطور مأموریت در رابطه با نانوزیست حسگرها بیشترین رشد منفی (-۵۷ درصد) را تجربه کرده اند.
منبع: ابرنت
این مطلب ابرنت را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط ابرنت
نظرات بینندگان ابرنت در مورد این مطلب
لطفا شما هم در مورد این مطلب نظر دهید