راه اندازی بزرگترین مرکز محاسباتی در سکوی ملی هوش مصنوعی
به گزارش ابرنت، عضو تیم توسعه پلتفرم ملی هوش مصنوعی اظهار داشت: یکی از برجسته ترین خاصیت های سکو ملی هوش مصنوعی، زیرساخت سخت افزاری قدرتمند آنست که فاز اولیه آن به پایان رسیده و دستگاهها نصب و راه اندازی شده اند.
به گزارش ابرنت به نقل از مهر، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، نشست خبری «اقدامات و برنامه های معاونت علمی در حوزه هوش مصنوعی در یک سال گذشته» با حضور عبدالحسن بهرامی رییس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش بنیان، دکتر عمادالدین فاطمی زاده رییس دبیرخانه ستاد توسعه فناوری و کاربردی سازی هوش مصنوعی، حسین اسدی نماینده دانشگاه صنعتی شریف و عضو تیم سکوی ملی هوش مصنوعی و محمدباقر غزنوی، ناظر طرح دستیاران هوش مصنوعی معاونت علمی امروز 21 مردادماه در محل این معاونت اجرا شد.
عبدالحسن بهرامی، رییس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش بنیان، طی سخنانی در این جلسه بر اهمیت نقش هوش مصنوعی در زیست بوم علم و فناوری کشور تاکید کرد. وی همین طور به تشکیل ستاد هوش مصنوعی و کوانتوم اشاره نمود و اظهار داشت: بعد از ابلاغ سند کوانتوم و تصویب سند هوش مصنوعی، وظیفه ذاتی ما در معاونت، تشکیل ستادهای مستقل با برنامه ریزی جدید بود که این مهم محقق شد.
توسعه کاربردی هوش مصنوعی، اولویت جدی دولت است
عمادالدین فاطمی زاده رئیس دبیرخانه ستاد توسعه فناوری و کاربردی سازی هوش مصنوعی دیگر سخنران این جلسه خبری بود که «توسعه کاربردی هوش مصنوعی» را اهداف اصلی معاونت علمی خواند و اظهار داشت: ما از نظر نظری و توسعه نظریه هوش مصنوعی، رتبه یازدهم تا سیزدهم جهانی را داریم. اما متاسفانه، رتبه کاربردی هوش مصنوعی ما تا حالا جایگاه مطلوبی نداشته است؛ گزارش های مختلف نشان میدهد که این رتبه در حدود شصت و پنج است. بنابراین، لازم است که اهتمام ویژه ای به توسعه کاربرد هوش مصنوعی در قسمت های مختلف دولت، بخش خصوصی، خدمات و زیرساخت انرژی داشته باشیم.
وی ضمن اشاره به چالش های گذشته، بیان نمود: مشکل عمده ای که تا حالا با آن روبرو بودیم، نبود زیرساخت سخت افزاری و پردازش توان بالا بود. باآنکه زیرساخت های محلی توسط برخی بخش های دولتی و خصوصی فراهم شده بود، اما قدرت پردازشی بالا در دسترس نبود. خوشبختانه، با اجرای سکو ملی هوش مصنوعی و حمایت های صورت گرفته، این زیرساخت پردازشی مهم فراهم گشته است.
رئیس دبیرخانه ستاد توسعه هوش مصنوعی همین طور به تصویب تشکیل «ستاد توسعه فناوری و کاربرد هوش مصنوعی» توسط هیات دولت در اردیبهشت ماه سال جاری اشاره نمود و اضافه کرد: کارهای ستاد اخیراً شروع شده و مهم ترین موفقیت تاکنون، تقسیم کار دستگاههای درگیر در چهارده محور است.
به گفته او، محورهای کلیدی این تقسیم کار شامل: گسترش زیرساخت ابری با توان پردازش بالا: به عنوان مهم ترین محور برای توسعه های آتی، توسعه بازارگاه داده و اطلاعات: با هدف دستیابی به حکمرانی یکپارچه، گسترش زیرساخت های حقوقی و قانونی هوش مصنوعی: برای دفاع از حقوق ذینفعان، ایجاد و توسعه نظام ارزیابی و رتبه بندی محصولات و خدمات هوش مصنوعی، توسعه سرمایه انسانی هوش مصنوعی: شامل حفظ و تربیت متخصصان، فرهنگ سازی و ترویج: با اهتمام ویژه، توسعه و تعمیق دانش و فناوری هوش مصنوعی: برای حفظ توازن با تحولات جهانی، توسعه مدلهای زبانی بزرگ و کوچک: همچون دستیار هوش مصنوعی، کاهش ریسک و ایجاد نظام انگیزشی سرمایه گذاری: با حمایت دولت از بخش خصوصی، تجاری سازی و توسعه بازار هوش مصنوعی: برای رسیدن به خودکفایی اکوسیستم، بهره برداری از هوش مصنوعی در مسایل اولویت دار کشور: با رویکرد علمی و کاربردی، توسعه همکاریهای بین المللی: برای تبادل تجربیات و منابع، توسعه امنیت سایبری: در تمامی لایه های سامانه های هوش مصنوعی و توسعه مدلهای پایه: با هدف آموزش مدلهای کارآمد است.
وی اضافه کرد: در این تقسیم کار، تمامی دستگاههای دولتی، سازمان ها و بخش خصوصی تکالیفی بر عهده دارند. پروژه های گسترش زیرساخت پردازشی در سکو ملی هوش مصنوعی و توسعه مدلهای زبانی در دستیار هوش مصنوعی تا حالا پیشرفت خوبی داشته اند و توسعه بازارگاه نیز در حال انجام می باشد. موارد دیگر نیز شامل تدوین آئین نامه و اساسنامه تا سطح اجرا، تقسیم وظایف شده اند.
فاطمی زاده در انتها اشاره کرد: مهم ترین پروژه در یک سال اخیر، «سکو ملی هوش مصنوعی» بوده است که معاونت علمی قبل از تشکیل ستاد، دفاع از آنرا شروع کرد.
«سکو ملی هوش مصنوعی» جهشی در کاربردی سازی تحقیقات و توانمندسازی صنایع
حسین اسدی، نماینده دانشگاه شریف و عضو تیم توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی، در تشریح دستاوردهای این پروژه ملی، بر لزوم رفع شکاف میان پژوهش و کاربرد در حوزه هوش مصنوعی تاکید کرد.
وی ضمن اشاره به رتبه بندی کشورمان در حوزه هوش مصنوعی، توضیح داد: با وجود جایگاه مطلوب ایران در پژوهش های هوش مصنوعی، متاسفانه در قسمت کاربرد با چالش های جدی روبرو می باشیم که ریشه در کمبود زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری دارد.
وی در ادامه، سکو ملی هوش مصنوعی را پاسخی جامع به این چالش ها معرفی نمود و توضیح داد: رویکرد اصلی این سکو، کاهش چشم گیر هزینه ها و زمان ضروری جهت توسعه ابزارها و خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی است. این مفهوم (پلتفرم) نه یک ابداع صرفا ایرانی، بلکه نگاهی جهانی است که در کشورهایی چون آلمان، هند و سنگاپور نیز سال ها پیش شروع شده است.
اسدی ضمن اشاره به شروع جدی سکو ملی هوش مصنوعی از اواخر مهرماه و همکاری دانشگاه شریف با معاونت علمی به عنوان بازوی فنی و اجرائی پروژه، از پیشرفت های حاصل شده ابراز خرسندی کرد.
یکی از برجسته ترین خصوصیت های سکو ملی هوش مصنوعی، زیرساخت سخت افزاری قدرتمند آن است. اسدی در این زمینه اظهار داشت: فاز اولیه توسعه سخت افزاری به پایان رسیده و دستگاه ها نصب و راه اندازی شده اند. این زیرساخت، بزرگترین قدرت محاسباتی موجود در کشور را فراهم می آورد؛ به صورتی که مرحله اول آن با بالاتر از ۱۰ پتافلاپس قدرت محاسباتی و بر بستر شبکه پرسرعت ۴۰۰ گیگابیت بر ثانیه به راه افتاده است.
ساختار چهار لایه «سکو ملی هوش مصنوعی»، از زیرساخت تا خدمات نهایی
اسدی ضمن اشاره به اینکه، این پلت فرم از لایه های مختلفی تشکیل شده است، اشاره کرد: سکو ملی هوش مصنوعی در نهایت خدمات تخصصی را به شرکتهای دانش بنیان عرضه می کند تا اهداف کاربردی مورد نظر، بخصوص در حوزه تصمیم گیری، محقق شود.
وی توضیح داد: لایه اول، زیرساخت دیتا سنتر نام دارد که برای نخستین بار در ایران، دیتاسنتر اختصاصی برای میزبانی تجهیزات پیشرفته هوش مصنوعی طراحی و به راه افتاده است. این مهم، گام بزرگی در جهت بومی سازی زیرساخت های مهم است. لایه دوم، زیرساخت نرم افزاری است روی این بستر سخت افزاری، زیرساخت نرم افزاری جامعی پیاده سازی شده که شامل مدیریت و هماهنگی منابع محاسباتی است. لایه سوم نیز هسته سکو است که این لایه میزبان طیف وسیعی از ابزارهای هوش مصنوعی، همچون مدلهای پیشرفته زبانی بزرگ (LLM) و سایر مدلهای کاربردی است و در نهایت در لایه چهارم، استودیوی تخصصی است که این لایه، رابط کاربری نهائی است که خدمات سکو را از راه ابزارهای کاربرپسند در اختیار شرکت ها، محققان و حتی عموم مردم قرار می دهد.
نماینده دانشگاه شریف و عضو تیم توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی ضمن اشاره به این که توسعه اولیه این چهار لایه در مدت حدود هشت ماه گذشته به عاقبت رسیده است، اضافه کرد: عرضه سرویس ها به شکل محدود به چند دانشگاه شروع شده و به زودی، سرویس دهی به شرکتهای منتخب نیز شروع خواهد شد. برنامه داریم تا ظرف دو تا سه ماه آینده، نسخه عمومی آزمایشی سکو را رونمایی نماییم تا همگان شاهد قابلیت های این پلت فرم ملی باشند.
اسدی ضمن تاکید بر ماهیت فناورانه و کار تیمی سنگین پروژه «سکو»، آنرا نمونه ای موفق از همکاری میان دانشگاه و صنعت دانست و بیان نمود: این پروژه که حاصل همکاری تعداد زیادی از اعضای هیات علمی برجسته و شرکتهای دانش بنیان است، می تواند الگوی موفقی برای پروژه های آینده کشور در مقیاس بزرگ باشد.
وی همین طور سه مدل اصلی ارائه خدمت «سکو» به شرکتها و کاربران را شرح داد و اظهار داشت: عرضه APIهای تخصصی نخستین خدمت سکو ملی هوش مصنوعی است که این APIها که مستقیماً از هسته «سکو» دریافت می شوند، برای تیم های فنی و توسعه دهندگان اپلیکیشن ها طراحی شده اند. این امر، وابستگی به پلت فرم های خارجی را از بین برده و امکان ذخیره سازی و پردازش داده ها به شکل بطورکامل داخلی را فراهم می سازد. این توانایی، پاسخی به نیاز راهبردی کشور به حفظ امنیت داده ها و عرضه خدمات بومی است.
اسدی اضافه کرد: استودیوی تخصصی برای حوزه های خاص از دیگر خدمات این سکو است که این استودیو، تلفیقی از ابزارهای عمومی و ابزارهای بطورکامل تخصصی برای بخش های خاص بازار، مانند سازمان امور مالیاتی یا حوزه سلامت، را ارائه می کند. استارت آپ ها و شرکت هایی که در این زمینه ها فعالیت می نمایند، می توانند از این ابزارها بهره مند شده و فرایند توسعه اپلیکیشن های خودرا تسریع بخشند.
او توانمندسازی کاربران با دانش فنی کمتر را سومین خدمت این سکو خواند و بیان نمود: با هدف همگانی کردن دسترسی به هوش مصنوعی، برنامه ریزی برای برگزاری دوره های آموزشی فشرده (۲۰ تا ۴۰ ساعته) در دست اقدام است. این دوره ها بگونه ای طراحی شده اند که حتی دانشجویان رشته های غیرمرتبط یا دانش آموزان سال دوازدهم نیز بتوانند با مفاهیم اولیه، مدلهای ساده هوش مصنوعی و اپلیکیشن های پایه را توسعه دهند. هدف نهایی، ایجاد تیم های فناور کوچک و کارآمد در سطح جامعه است.
اسدی در انتها اضافه کرد: لایه های توسعه ای بیشتری برای «سکو» درنظر گرفته شده که جزییات آنها بعد از تکمیل و راه اندازی کامل پلتفرم، در جلسات آینده به اطلاع عموم خواهد رسید.
تدوین دستیاران هوش مصنوعی جهت کمک به تصمیم گیری در بدنه اجرائی دولت
همچنین محمدباقر غزنوی، ناظر طرح دستیاران هوش مصنوعی معاونت علمی، طی سخنانی در این جلسه خبری از پیشرفت طرح دستیار هوش مصنوعی خبر داد: بر مبنای آن، ابزارهای هوش مصنوعی به عنوان «کمک تصمیم یار» در کنار تصمیم گیران اجرائی دولت قرار خواهند گرفت. این طرح که از سال قبل توسط معاونت علمی دنبال شده، با هدف استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی در فرآیندهای تصمیم گیری دولتی کلید خورده است.
وی در این خصوص بیان نمود: برای پیشبرد این هدف، تیمی متشکل از «دانشگاه ها»، «وزارتخانه ها یا سازمان های مرتبط» و «معاونت علمی» تشکیل شده است.
غزنوی ضمن اشاره به وضع موجود در وزارتخانه ها، بیان نمود: خیلی از وزارتخانه ها بخش قابل توجهی از امور فناوری اطلاعات خودرا انجام داده و برخی حتی دارای داشبوردهای هوش تجاری (BI) هستند که داده ها را به شکل مدون پردازش می کنند، هرچند بخشی از داده ها هنوز وارد این چرخه نشده است.
به گفته او، این طرح در چهار فاز مرحله ای و سه فاز عددی تعریف شده است. فاز صفر و یک به شکل همزمان پیش می روند تا سرعت بخشی به کار دانشگاه ها میسر شود. در فاز ابتدایی، از دانشگاه ها خواسته شد تا قوانین در ارتباط با وزارتخانه یا سازمان هدف خودرا استخراج کنند. برخی دانشگاه ها توانستند با همکاری مستقیم وزارتخانه ها به این اطلاعات دست یابند.
چالش محرمانگی داده ها و راهکارهای اندیشیده شده
غزنوی در جواب سوالات خبرنگاران در رابطه با محرمانگی داده ها، توضیح داد: داده های برخی وزارتخانه ها دارای سطوح دسترسی ویژه ای هستند. برای حل این چالش، تمهیداتی همچون استفاده از APIها و کلودهای امن اندیشیده شده است. در فاز صفر، اطلاعات و قوانین موجود کشور از منابعی مانند مرکز پژوهش های مجلس، معاونت حقوقی دولت و... که قوانین را به شکل به روز عرضه می دهند، مورد استفاده قرار گرفت. سپس از دانشگاه ها خواسته شد تا قوانین احصا شده را با تأیید وزارتخانه های مربوطه نهائی کنند. این فرایند، تعامل سازنده ای بین دانشگاه ها و وزارتخانه ها ایجاد کرد، هرچند میزان همکاری و تأیید در وزارتخانه های مختلف یکسان نبود.
این مقام مسئول اضافه کرد: در مرحله بعد، از دانشگاه ها خواسته شد تا تعارضات، تناقضات و تعارض منافع موجود در قوانین را شناسایی کنند. هدف از این اقدام، تسهیل فرایند تصمیم گیری برای نهادهای قانون گذار بود که با دسترسی به مجموعه قوانین و آگاهی از تضادهای احتمالی، مصوبات شفاف تر و سازگارتری را عرضه کنند.
توسعه ابزارهای هوش مصنوعی برای تحلیل قوانین
ناظر طرح دستیاران هوش مصنوعی معاونت علمی ضمن اشاره به وجود ابزارهای هوش مصنوعی و چت بات ها در سطح اینترنت، بیان نمود: در حوزه قوانین، این امر بسادگی نیست. معاونت علمی با استخراج هستان شناسی دسته بندی ها و سطوح تعارضات قانونی، قدمی مؤثر برداشته است. هم اکنون، دانشگاه های داخلی ابزارهایی توسعه داده اند که قادر به پوشش حداقل سه سطح از هفت سطح تعارض شناسایی شده هستند. مرکز تنقیح و تطبیق قوانین نیز مقرر است با بهره گیری از این ابزارها، مراحل نهائی را تکمیل کند.
غزنوی اظهار امیدواری کرد: با تکمیل فاز صفر و یک، که برای بالاتر از نیمی از دانشگاه ها به نتیجه رسیده است، مرحله BI در ارتباط با وزارتخانه ها به عنوان ورودی AI عمل کند. در صورت اعتماد وزارتخانه ها به این سیستم ها، فرآیندهای داخلی آنها وارد فازهای بعدی خواهد شد. هدف نهائی معاونت علمی، کمک به پیشبینی زنجیره تأثیر تصمیمات دولت بر بخش های مختلف است.
وی در انتها اشاره کرد: در فاز دو، «پیش بینی» صورت خواهد گرفت و در فاز سه، تمام فرآیندهای قابل اعمال در سیستم مدنظر قرار می گیرند. هرچند امکان دارد ورود تمام داده های حساس برخی وزارتخانه ها، مانند حوزه های انرژی یا نفت، به سبب ملاحظات امنیتی ممکن نباشد، اما بخش های وارد شده امکان ایجاد «دوقلوی دیجیتال» برای وزارتخانه ها را فراهم می آورند. این امر به دولت اجازه می دهد تا قبل از اجرای هر تصمیمی، نتایج احتمالی آنرا پیشبینی کند؛ امری که هم اکنون تنها به شکل ذهنی و شهودی صورت می گیرد. امید است این سیستم در نهایت به این توانایی برسد تا تصمیم گیری های دولتی را با دقت و شفافیت بیشتری هدایت کند.
خلاصه اینکه بگفته او، محورهای کلیدی این تقسیم کار شامل: گسترش زیرساخت ابری با توان پردازش بالا: بعنوان مهم ترین محور برای توسعه های آتی، توسعه بازارگاه داده و اطلاعات: با هدف دستیابی به حکمرانی یکپارچه، گسترش زیرساخت های حقوقی و قانونی هوش مصنوعی: برای دفاع از حقوق ذینفعان، ایجاد و توسعه نظام ارزیابی و رتبه بندی محصولات و خدمات هوش مصنوعی، توسعه سرمایه انسانی هوش مصنوعی: شامل حفظ و تربیت متخصصان، فرهنگ سازی و ترویج: با اهتمام ویژه، توسعه و تعمیق دانش و فناوری هوش مصنوعی: برای حفظ توازن با تحولات جهانی، توسعه مدل های زبانی بزرگ و کوچک: همچون دستیار هوش مصنوعی، کاهش ریسک و ایجاد نظام انگیزشی سرمایه گذاری: با حمایت دولت از بخش خصوصی، تجاری سازی و توسعه بازار هوش مصنوعی: برای رسیدن به خودکفایی اکوسیستم، بهره برداری از هوش مصنوعی در مسائل اولویت دار کشور: با رویکرد علمی و کاربردی، توسعه همکاریهای بین المللی: برای تبادل تجربیات و منابع، توسعه امنیت سایبری: در تمامی لایه های سامانه های هوش مصنوعی و توسعه مدل های پایه: با هدف آموزش مدل های کارآمد است. این زیرساخت، بزرگترین قدرت محاسباتی موجود در کشور را فراهم می آورد؛ به صورتی که مرحله نخست آن با بالاتر از ۱۰ پتافلاپس قدرت محاسباتی و بر بستر شبکه پرسرعت ۴۰۰ گیگابیت بر ثانیه به راه افتاده است. لایه دوم، زیرساخت نرم افزاری است روی این بستر سخت افزاری، زیرساخت نرم افزاری جامعی پیاده سازی شده که شامل مدیریت و هماهنگی منابع محاسباتی است.
این مطلب ابرنت را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط ابرنت
نظرات بینندگان ابرنت در مورد این مطلب
لطفا شما هم در مورد این مطلب نظر دهید